Źródła archiwalne

Archiwum Zmartwychwstańców w Rzymie, Archivum Congregationis a Resurrectione, Romae

rkps 45902, ks. A. Jełowickiego, książę A.J. Czartoryski, Paryż, 7 VII 1843 r.

Biblioteka Czartoryskich w Krakowie

rkps 5282, A.J. Czartoryski, Informacje dla Pana Bystrzonowskiego, 25 IV 1835 r., k. 162; O zajęciach, zachowanie się i o obowiązkach Polaków pod rządem obcym, 1847 r., k. 151.

rkps 5286, Religijna Deputacja (1818), k. 151–163.

rkps 5374, Pro memoria unia w Galicji, czerwiec 1843 r., k. 327–352.

rkps 5375, Rome – Correspondances avec le pape 1842 à 1843. Tome 3. Listy i materiały dotyczące stosunków emigracji z Kurią Rzymską oraz spraw kościelnych w Polsce. W. Zamoyski do A.J. Czartoryskiego, 15 IV 1842 r., k. 123–135.

rkps 5376, Rome – Correspondances avec le pape 1844 à 1846. Tome 4. Listy Adama J. Czartoryskiego do papieża oraz materiały dotyczące spraw kościelnych w Polsce, Odpis listu do duchowieństwa Filipa Felicjana Szumborskiego, biskupa diecezji chełmskiej, 13 III 1844 r., k. 1–4; A.J. Czartoryski do papieża Piusa IX, 7 VII i 20 X 1846 r., k. 257–258, 261–263; [Historyczny rys dziejów i prześladowania Kościoła unickiego], k. 264–296; Raport L. Orpiszewskiego adresowany do A.J. Czartoryskiego, Rzym, 27 XII 1846 r., k. 297–300.

rkps 5420 IV, A.J. Czartoryski do H. Terleckiego, Paryż, 30 VII 1847 r., k. 611–612. rkps 5510, A.J. Czartoryski do C. Platera, Paryż, 16 X 1839 r., k. 225.

rkps 6553, Archiwum Hotelu Lambert, Wydział druków. Bruliony artykułów.

rkps 6747, A.J. Czartoryski do papieża Grzegorza XVI, 6 VII 1839 r., k. 13–14; A.J. Czartoryski do kard. L. Lambruchiniego, 24 III 1840 r., k. 15–21.

rkps 6921, A.J. Czartoryski do L. Orpiszewskiego, 17 IX 1845 r., 17 X 1846 r., 27 I, 7 III, 27 V 1847 r.

Biblioteka Kórnicka

rkps 2609, „Posłuchanie u Ojca Świętego 25 listopada 1842 pisane własną ręką ks. Aleks[andra] Jełowickiego wówczas jeszcze księdza świeckiego”, k. 1–6.

Biblioteka Polska w Paryżu

rkps 446, Papiery emigrantów. Chaborscy Florian, Kaja i Zenon, k. 1367–1370. rkps 510, Notatki, wypisy, artykuły Cezarego Platera, k. 1903–1905.

rkps 545, W. Zamoyski, „Notatki o wojnie partyzanckiej”, k. 2127–2134; W. Zamoyski, „O stanie Galicji”, Lwów, 9 VI 1851 r., k. 435–437.

rkps 570, K. Sienkiewicz, „Projekt kalendarza politycznego na 1851 r., k. 277–302.

Źródła drukowane

[Czartoryski A.J.], Mowy księcia Adama Czartoryskiego, od roku 1838–1847, Paryż 1847.

Czartoryski A.J., „Polityką kieruje nie tylko interes, ale i moralność”. Wybór myśli politycznych i społecznych, wybór i wstęp J. Skowronek, Warszawa 1992.

Dziennik ks. Adama Jerzego Czartoryskiego 1813–1817, oprac. i wstęp M. Karpińska, przypisy M. Karpińska przy współpr. J. Pezdy, Warszawa 2016.

Litterae S.C. de Propaganda Fide Ecclesiam Catholicam Ucrainae et Bielarusjae Spectantee („Analecta OSBM”, Series II, Sectio III), vol. VII, 1790–1862, collegit et adnotationibus illustravit AG. Welykyj, Romae 1957.

Rawita-Gawroński F., Materiały do historii polskiej XIX wieku. Działalność emigracji z roku 1831 na terenie Turcji do pokoju paryskiego, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 1909, t. XXXVI, z. 1, s. 45–55; z. V, s. 429–434; z. VI, s. 520–624; z. VII, s. 623–626.

Sapieha L., Wspomnienia (z lat od 1803 do 1863), Lwów [1914].

Prasa

„Kronika Emigracji Polskiej” 1836.

„Trzeci Maj” 1842–1843, 1845–1846.

Opracowania

Baran A., Progetto dei patriarcato ukraino di Gregorio XVI, „Analecta Ordinis S. Basilii Magni”, vol. 3(9), fasc. 3–4, Romae 1960, s. 454–475.

Barańska A., Między Warszawą, Petersburgiem i Rzymem. Kościół a państwo w dobie Królestwa Polskiego (1815–1830), Lublin 2008.

Beauvois D., Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich 1803–1832, t. I: Uniwersytet Wileński, tłum. I. Kania, Rzym–Lublin 1991.

Beauvois D., Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich, 1803–1832, t. II: Szkoły podstawowe i średnie, tłum. I. Kania, Rzym–Lublin 1991.

Beauvois D., Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793–1914, tłum. K. Rutkowski, Lublin 2005.

Boudou A., Stolica Święta a Rosja. Stosunki dyplomatyczne między nimi w XIX stuleciu, t. I: 1814–1847, tłum. Z. Olszamowska-Skowrońska, Kraków 1928.

Cetnarowicz A., Miłosz Obrenović jako przywódca Słowiańszczyzny południowej we wczesnych koncepcjach polityki bałkańskiej Hotelu Lambert, „Pamiętnik Słowiański” 1984, t. XXXIV, s. 143–165.

Cetnarowicz A., Misja Ludwika Zwierkowskiego-Lenoira w Belgradzie 1842–1843, „Przegląd Historyczny” 1985, t. LXXVI, z. 4, s. 733–758.

Cetnarowicz A., Obóz Czartoryskiego a sprawa serbska w latach 1842–1843 w dawnej i nowszej historiografii [w:] Wielka Emigracja i sprawa polska a Europa (1832–1864), red. S. Kalembka, Toruń 1980, s. 131–151.

Cetnarowicz A., Tajna dyplomacja Adama J. Czartoryskiego na Bałkanach. Hotel Lambert a kryzys serbski w latach 1840–1844, Kraków 1993.

Cetnarowicz A., Udział Polaków w rozwoju ruchów narodowych i idei zjednoczeniowej wśród Słowian południowych [w:] Współcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów. Sympozjum w Castel Gandolfo 19–20 VIII 1996, red. M. Bobrownicka, L. Suchanek, F. Ziejka, Kraków 1997, s. 105–118.

Dopierała K., Agenci polscy w Bułgarii i ich udział w tworzeniu unii z Rzymem w latach 1860–1862 (Przyczynek do dziejów emigracji polskiej w Turcji), „Studia Polonijne” 1983, t. VII, s. 301–315.

H.H., Dyplomacja bez listów uwierzytelniających. Polityka zagraniczna Adama Jerzego Czartoryskiego 1830–1840, tłum. M. Borkowicz, Warszawa 1987.

Handelsman M., Czartoryski Adam Jerzy [w:] Polski słownik biograficzny, t. IV, Kraków 1938, s. 257–269.

Handelsman M., Czartoryski, Nicolas I-er et la Question du Proche-Orient, Paris 1934. Handelsman M., Książę Adam. Próba charakterystyki psychologicznej, „Wiadomości Literackie” 1937, nr 52–53, s. 6–8.

Handelsman M., Książę Adam Czartoryski. Próba życiorysu, „Przegląd Współczesny” 1938, nr 6–7, s. 48–69, 77–102.

Handelsman M., Pomiędzy Prusami a Rosją, Studia Historyczne, ser. 111, Warszawa 1922. Handelsman M., Ukraińska polityka ks. Adama Czartoryskiego przed wojną krymską, Warszawa 1937.

Jabłońska-Deptuła E., Przystosowanie i opór. Zakony męskie w Królestwie Kongresowym, Warszawa 1983.

Kalembka S., Polskie zabiegi dyplomatyczne między powstaniem listopadowym a styczniowym (koniec 1830–1860) [w:] Historia dyplomacji polskiej, t. III, red. L. Bazylow, Warszawa 1982, s. 277–283.

Kieniewicz S., Adam Sapieha 1828–1903, Warszawa 1993.

Kołbuk W., Duchowieństwo unickie w Królestwie Polskim wobec polskich poczynań niepodległościowych [w:] Chrześcijański Wschód a kultura polska. Zbiór studiów, red. R. Łużny, Lublin 1989, s. 20–24.

Konarska B., W kręgu Hotelu Lambert 1832–1847, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1971.

Kuk L., Orientacja słowiańska w myśli politycznej Wielkiej Emigracji (do wybuchu wojny krymskiej). Geneza, uwarunkowania, podstawowe koncepcje, Toruń 1996.

Kukiel M., Książę Adam, wyd. I, Paryż 1950; wyd. II, wstęp J. Skowronek, Warszawa 1993.

Kuzicki J., Nieść wiarę i nadzieję na obcej ziemi. Polskie duchowieństwo katolickie w życiu religijnym i polityczno-społecznym Wielkiej Emigracji we Francji (1831–1863), Rzeszów 2014.

Kuzicki J., Stronnictwo konserwatywno-liberalne Wielkiej Emigracji wobec grekokatolików w Galicji [w:] Cirkvi a národy strednej Európy (1800–1950), zestavili P. Švorc, L. Harbul’ ová, K. Schwarz, Prešov–Wien 2008, s. 181–193.

Kuzicki J., Отношение польских эмигрантов к аллокуции 1842 года римского папы Григория XVI о положении католиков в Российской Империи, „Poccийcкo-польский иcторический aльманах”, Выпуск III, Ставрополь–Вoлгоград–Масква 2008, s. 230– 239.

Lewandowski J., Na pograniczu. Polityka władz państwowych wobec unitów Podlasia i Chełmszczyzny 1772–1875, Lublin 1996.

Likowski E., Dzieje kościoła unickiego na Litwie i Rusi w XVIII i XIX wieku; uważane głównie ze względu na przyczyny jego upadku, cz. 2, Kraków 1906.

Lorens B., Bazylianie prowincji koronnej w latach 1743–1780, Rzeszów 2014.

Łepkowski T., Społeczne i narodowe aspekty powstania 1831 roku na Ukrainie, „Kwartalnik Historyczny”, R. 64, 1957, nr 6, s. 41–64.

Łysoniewski G., Kościół i religia katolicka w koncepcjach politycznych Hotelu Lambert w świetle publicystyki (1831–1846), praca doktorska, Łódź 1999.

Łysoniewski G., Pontyfikat Grzegorza XVI w opiniach politycznych Hotelu Lambert (1831–1846) [w:] Europa w krzywym zwierciadle XIX i XX wieku, red. A. Barszczewska-Krupa, Łódź 2000, s. 65–75.

Magocsi P.R., History of Ukraine: The Land and Its Peoples, Toronto–Buffalo–London 2010.

Miknys R., Polski projekt narodowy w kontekście „budzących się” narodów dawnej Rzeczypospolitej (na ziemiach dzisiejszej Litwy, Białorusi, Ukrainy) [w:] Historie Polski w XIX wieku, t. IV, red. A. Nowak, Warszawa 2015, s. 417–420.

Moklak J., Aspekty politycznego życia religijnego Ukraińców w Galicji. Ekspansja prawosławia rosyjskiego [w:] Polska – Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 1: Studia z dziejów chrześcijaństwa na pograniczu etnicznym, red. S. Stępień, Przemyśl 1990, s. 199–205.

Opacki Z., Likwidacja unii kościelnej na „ziemiach zabranych” w 1839 r. [w:] Polska– Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa. Studia z dziejów chrześcijaństwa na pograniczu kulturowym i etnicznym, red. S. Stępień, Przemyśl 1994, s. 119–130.

Osadczy W., Kościół i cerkiew na wspólnej drodze. Concordia 1863. Z dziejów porozumienia między obrządkiem greckokatolickim a łacińskim w Galicji Wschodniej, Lublin 1999.

Osadczy W., Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji, Lublin 2007.

Pekar A., Monasticism in the Ukrainian Church, „Analecta Ordinis S. Basilii Magni”, Occasione sacri millennii Rus’–Ucrainae 988–1988, vol. 13(19), fasc. 1–4, Romae 1988, s. 378–404.

Popek K., „Niewygodny, acz bezsilny partner”. Współpraca Hotelu Lambert z bułgarskimi działaczami narodowymi w latach czterdziestych XIX wieku, ZNUJ, „Prace Historyczne” 2017, t. 144, z. 1, s. 119–135.

Radwan M., Carat wobec Kościoła greckokatolickiego w zaborze rosyjskim 1789–1839, Rzym–Lublin 2001.

Skowronek J., Adam Jerzy Czartoryski – od indyferentyzmu do etyczno-pragmatycznej religijności arystokraty w pierwszej połowie XIX wieku [w:] Na przełomie stuleci. Naród – Kościół – państwo w XIX i XX wieku. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Benderowi, red. M. Piotrowski, Lublin 1997, s. 117–122.

Skowronek J., Adam Jerzy Czartoryski 1770–1861, Warszawa 1994.

Skowronek J., Europa Środkowo-Wschodnia w projektach i działalności Adama Jerzego Czartoryskiego (1803–1861) [w:] Węgry – Polska w Europie Środkowo-Wschodniej. Historia – literatura. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Wacława Felczaka, red. A. Cetnarowicz, Kraków 1997, s. 105–118.

Skowronek J., Obóz Czartoryskich a Słowianie bałkańscy w czterdziestych–pięćdziesiątych latach XIX w., „Kwartalnik Historyczny” 1975, t. 82, s. 267–285.

Skowronek J., Polacy jako partnerzy polityczni na Bałkanach w latach trzydziestych– pięćdziesiątych XIX w. [w:] Wielka Emigracja i sprawa polska a Europa (1832–1864), red. S. Kalembka, Toruń 1980, s. 85–105.

Skowronek J., Polityka bałkańska Hotelu Lambert (1833–1856), Warszawa 1976.

Skowronek J., Sprzymierzeńcy narodów bałkańskich, Warszawa 1978.

Stolarczyk M., Działalność Lwowskiej Centralnej Rady Narodowej. W świetle źródeł polskich, Rzeszów 1994.

Szlachta B., Adam J. Czartoryski – religia i polityka [w:] Czartoryscy – Polska – Europa. Historia i współczesność, red. Z. Baran, Kraków 2003, s. 91–99.

Świątek A., Gente Rutheni, natione Poloni. Z dziejów Rusinów narodowości polskiej w Galicji, Kraków 2014.

Turij O., Duchowny greckokatolicki w monarchii austriackiej w połowie XIX wieku. Urzędnik państwowy czy duszpasterz?, tłum. H. Łonkiewicz [w:] Samoidentyfikacja mniejszości narodowych i religijnych w Europie Środkowo-Wschodniej. Historia i historiografia, red. J. Lewandowski, W. Goleman, Lublin 1999, s. 10–16.

Urban J., Makryna Mieczysławska w świetle prawdy, Kraków 1923.

Widerszal L., Bułgarski ruch narodowy 1856–1872, Warszawa 1937.

Wisłocki W.T., Jerzy Lubomirski 1817–1872, Lwów 1928.

Wolff L., Disunion within Uni on: The Uniate Church and the Partitions of Poland, Cambridge 2019.

Wszołek J., Działalność polityczna obozu Czartoryskiego wśród Polaków w Rzymie w latach 1832–1843, „Przegląd Historyczny” 1967, t. IV, s. 625–644.

Zajarniuk A., Framing the Ukrainian Peasantry in Habsburg Galicia, 1846–1914, Toronto 2013.

Zieliński Z., Kościół i naród w niewoli, Lublin 1995.

Ziółek J., Kościół greckokatolicki w powstaniach narodowych, „Rocznik Bialskopodlaski” 2000–2001, t. VIII–IX, s. 184.

Żaliński H., Poglądy Hotelu Lambert na kształt powstania zbrojnego (1832–1846), Kraków 1990.s

Żurawski vel Grajewski R., Polskie emigracje 1831–1918 [w:] Historie Polski w XIX wieku, t. IV, red. A. Nowak, Warszawa 2015, s. 158–159.

Żurawski vel Grajewski R., „The Portfolio”. Brytyjscy publicyści, polscy emigranci i tajna rosyjska korespondencja dyplomatyczna, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2014, t. 17, z. 1(33), s. 7–23.

Żywczyński M., Emigracja polska i kuria rzymska wobec upadku unii w Rosji w r. 1839, „Ateneum”, R. II, 1939, nr 2(8), s. 183–184.

Патрило І., Василіяни Холмської Провінції (1810–1864), „Analecta Ordinis S. Basilii Magni”, vol. 14(20), fasc. 1–4, Romae 1992, s. 239–258.

Патрило І., Нарис історії Василіян від 1743 до 1839 р., „Analecta Ordinis S. Basilii Magni”, Occasione sacri millennii Rus’–Ucrainae 988–1988, vol. 13(19), fasc. 1–4, Romae 1988, s. 183–283.

Стeблiй Ф., Українці – співучасники політичних планів князя Адама Чарторийського щодо Росії в 40-х рр. XIX ст. (На маргінeсі праць Яна Козіка), „Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 1996–1997, t. V/VI, s. 261–276.

Турій О., Конфесійно-обрядовий чинник у національній самоідентифікації українців Галичини в середині XIX століття, „Записки Наукового товариства імені Шевченка” 1997, т. 233: Праці Історично-філософської секції, s. 69–99.

Турій O., «Попи і хлопи»: соціальна «доктрина» греко-католицького духовенства і національно-політична мобілізація українського селянства Галичини в середині XIX століття, „Ковчег. Науковий збірник із церковнї історіі” 2001, ч. 3, s. 42–49.